CRossWATER: Transgraniczne zarządzanie wodami podziemnymi na potrzeby odpornego na zmiany klimatu zaopatrzenia w wodę europejskiego miasta Görlitz-Zgorzelec (PLSN.01.01-IP.01-0002/24)  to wspólny polsko-niemiecki projekt planowany do realizacji w latach 2025-2027. Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR)w ramach Programu Współpracy INTERREG Polska-Saksonia 2021-2027, Priorytetu 1: Pogranicze przyjazne środowisku – przeciwdziałanie i adaptacja do zmian klimatu, celu szczegółowego 1.1.: Wspieranie przystosowania się do zmian klimatu i zapobiegania ryzyku związanemu z klęskami żywiołowymi i katastrofami, a także odporności, z uwzględnieniem podejścia ekosystemowego.

Wartość całkowita projektu: 1 754 537,36 EUR
Dofinansowanie z EFRR: 1 403 629,87 EUR

Partnerami projektowymi są:

• Uniwersytet Techniczny w Dreźnie (partner wiodący),
• Miasto Zgorzelec
• Uniwersytet Śląski w Katowicach,
• Miasto Görlitz

W ramach projektu przewidziano do realizacji następujące zadania projektowe:

1. Wspólna sieć monitoringu

Utworzenie zintegrowanego systemu monitorowania wód podziemnych i powierzchniowych w Görlitz i Zgorzelcu poprzez modernizację istniejących oraz instalację nowych punktów pomiarowych. Wspólna sieć umożliwi gromadzenie i analizę danych na potrzeby modelowania hydrologicznego oraz reagowania na zmiany w zasobach wodnych.

2. System informacyjny i modelowanie komputerowe 

Stworzenie centralnej platformy informacyjnej do wymiany i analizy danych hydrologicznych oraz opracowanie modeli komputerowych symulujących przepływy i jakość wód. Modelowanie pozwoli na prognozowanie skutków zmian klimatu oraz optymalizację zarządzania zasobami wodnymi w regionie transgranicznym.

3. Analiza ryzyka i środki adaptacyjne 

Ocena zagrożeń związanych ze zmianami klimatu i ich wpływu na dostępność oraz jakość wody pitnej. Przeprowadzone analizy obejmą scenariusze deficytu wody oraz skuteczność potencjalnych działań adaptacyjnych, co pozwoli na opracowanie strategii zarządzania ryzykiem i ochrony zasobów wodnych.

4. Wspólnie wdrożenie

Przekazanie wyników badań i analiz do praktycznego wykorzystania poprzez opracowanie wytycznych dla administracji i przedsiębiorstw wodociągowych, organizację szkoleń dla specjalistów oraz kampanii edukacyjnych dla mieszkańców. Działania te zapewnią długoterminową trwałość i skuteczność rozwiązań w zakresie gospodarki wodnej.

Cel główny projektu

Projekt CRossWATER ma na celu usprawnienie monitorowania transgranicznych wód podziemnych i powierzchniowych w rejonie Zgorzelca i Görlitz, a także zwiększenie odporności systemu zaopatrzenia w wodę na skutki zmian klimatu. Kluczowe działania obejmują integrację danych, rozwój cyfrowego modelu zarządzania wodą oraz wdrożenie wspólnych strategii przeciwdziałania kryzysom wodnym

Cele szczegółowe projektu

• Poprawa jakości i dostępności danych o wodach podziemnych
• Stworzenie cyfrowego systemu do analizy i zarządzania zasobami wodnymi
• Rozwój strategii dostosowawczych do zmian klimatycznych
• Wzmocnienie współpracy polsko-niemieckiej w gospodarce wodnej

Projekt CRossWATER jest skierowany do następujących grup docelowych:

1. Samorządy lokalne – Miasta Görlitz i Zgorzelec, które odgrywają kluczową rolę w opracowywaniu i wdrażaniu strategii adaptacji do zmian klimatu oraz długoterminowym zarządzaniu zasobami wodnymi.

2. Przedsiębiorstwa wodociągowe – Wodociągi w Görlitz i Zgorzelcu, odpowiedzialne za dostarczanie wody mieszkańcom. Projekt wspiera ich w zabezpieczeniu infrastruktury wodociągowej oraz wdrażaniu nowoczesnych systemów monitorowania i zarządzania zasobami wodnymi.

3. Lokalne i regionalne instytucje środowiskowe – Instytucje zajmujące się ochroną środowiska i gospodarką wodną, które dzięki projektowi uzyskają lepsze narzędzia do zarządzania transgranicznymi zasobami wodnymi oraz wsparcie w podejmowaniu decyzji.

4. Środowisko naukowe i badawcze – Instytucje akademickie, takie jak Uniwersytet Śląski w Katowicach i Uniwersytet Techniczny w Dreźnie, które będą wykorzystywać dane i wyniki badań do dalszego rozwoju metod ochrony zasobów wodnych oraz innowacyjnych technologii monitoringu.

5. Organizacje ekologiczne – Stowarzyszenia i organizacje zajmujące się ochroną przyrody, które mogą wykorzystać wyniki projektu do działań na rzecz ochrony ekosystemów i zrównoważonego zarządzania wodami.

6. Mieszkańcy miast Görlitz i Zgorzelec – Bezpośredni beneficjenci projektu, którzy skorzystają z poprawy jakości i bezpieczeństwa dostaw wody pitnej.

Woda pod kontrolą – rusza projekt CRossWATER

Woda to jeden z najważniejszych zasobów, niezbędny w codziennym życiu i kluczowy dla funkcjonowania miast. Choć często uznajemy jej dostępność za oczywistą, zmiany klimatyczne i rosnące zapotrzebowanie sprawiają, że konieczne staje się lepsze zarządzanie jej zasobami. Aby zapewnić mieszkańcom Zgorzelca i Görlitz stały dostęp do czystej i bezpiecznej wody, rusza polsko-niemiecki projekt CRossWATER, który poprawi zarządzanie wodami podziemnymi po obu stronach granicy.

Projekt powstał we współpracy Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie (partnera wiodącego), Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, miast Zgorzelca i Görlitz oraz przedsiębiorstw wodociągowych z obu miast. Realizowany jest w ramach Programu Interreg Polska-Saksonia 2021-2027, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Całkowita wartość projektu to ponad 1,7 mln euro, z czego 80% to unijne dofinansowanie.

Jakie zmiany przyniesie ze sobą CRossWATER? Przede wszystkim do 2027 roku w Zgorzelcu i Görlitz powstanie nowoczesny system monitorowania wód. W praktyce oznacza to rozbudowę sieci pomiarowej, montaż nowoczesnych urządzeń do kontroli jakości wody oraz stworzenie cyfrowej platformy umożliwiającej bieżącą analizę zasobów wodnych. To pierwsza tak kompleksowa inicjatywa, która pozwoli obu miastom szybciej reagować na potencjalne zagrożenia, takie jak susze czy zanieczyszczenia.

Jednym z kluczowych działań projektu będzie stworzenie specjalnego modelu komputerowego, który przewidzi, jak woda będzie się zachowywać w przyszłości – czy będzie jej wystarczająco dużo, jakie mogą być skutki zmian klimatycznych i jak można lepiej kontrolować jej dystrybucje. Ponadto eksperci z Polski i Niemiec opracują i wdrożą wspólną strategię przeciwdziałania kryzysom wodnym. Takie rozwiązanie usprawni zarządzanie wodą i zagwarantuje stabilne dostawy na lata.

CRossWATER połączy także nowoczesne technologie z edukacją i współpracą, pomagając mieszkańcom lepiej zrozumieć, jak dbać o wodę. W ramach projektu odbędą się warsztaty i spotkania, na których uczestnicy dowiedzą się, dlaczego warto oszczędzać wodę, jakie są skutki jej marnowania i jak można wykorzystywać ją w bardziej rozsądny sposób.